Στεφανιαία νόσος, στεφανιογραφία (διαγνωστικός καθετηριασμός των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς)
Τι είναι η στεφανιογραφία;
Η στεφανιογραφία είναι διαγνωστική εξέταση, που σκοπό έχει την απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς. Πρόκειται για επεμβατική μέθοδο και είναι η εξέταση εκλογής για τη διάγνωση της αθηρωματώδους στεφανιαίας νόσου.
Πώς γίνεται η στεφανιογραφία;
H στεφανιογραφία είναι μια επεμβατική εξέταση που πραγματοποιείται σε ειδική ακτινολογική αίθουσα, σε αποστειρωμένο περιβάλλον. Είναι ανώδυνη εξέταση, με διάρκεια που δεν ξεπερνά τα 30 λεπτά. Ο ασθενής έχει τις αισθήσεις του σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Μετά από τοπική αναισθησία, γίνεται παρακέντηση της κερκιδική αρτηρίας του χεριού (>95% των περιπτώσεων) ή της μηριαίας αρτηρίας στη βουβωνική χώρα. Κατόπιν τοποθετείται στο αγγείο ειδικός καθετήρας («θηκάρι»), που εξασφαλίζει την πρόσβαση στο αγγείο και την προώθηση των διαγνωστικών καθετήρων στα στεφανιαία αγγεία του ασθενούς. Στη συνέχεια χορηγείται ενδοστεφανιαία ειδικό σκιαγραφικό μέσο και λαμβάνονται πολλαπλές αγγειογραφικές λήψεις των στεφανιαίων αρτηριών. Με τον τρόπο αυτό σκιαγραφείται ο αυλός των στεφανιαίων αγγείων και απεικονίζεται τυχόν παρουσία στενώσεων εντός του αυλού. Στο τέλος της εξέτασης θα ληφθεί μια θεραπευτική απόφαση, που κυμαίνεται μεταξύ μη ανάγκης για θεραπεία (στεφανιαία αγγεία χωρίς κριτικές στενώσεις), διενέργεια αγγειοπλαστικής («μπαλονάκι») σε ασθενείς με στενώσεις στα στεφανιαία αγγεία ή παραπομπή του ασθενούς για χειρουργική επαναιμάτωση (αορτοστεφανιαία παράκαμψη, «bypass»).
Είναι απαραίτητη η νοσηλεία;
Η διαγνωστική στεφανιογραφία διαμέσου της κερκιδικής αρτηρίας («στεφανιογραφία από το χέρι») δεν απαιτεί νοσηλεία του ασθενούς. Ο ασθενής προσέρχεται τις πρωινές ώρες στην κλινική και λαμβάνει εξιτήριο την ίδια ημέρα, λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης και αφού γίνει επούλωση του σημείου της παρακέντησης (ένα ειδικό βραχιόλι εφαρμόζεται στον καρπό και πιέζει ελεγχόμενα το σημείο της παρακέντησης). Εάν η εξέταση πραγματοποιηθεί από τη μηριαία αρτηρία («στεφανιογραφία από το πόδι») η επούλωση του σημείου της παρακέντησης απαιτεί περισσότερο χρόνο και ο ασθενής ενδέχεται να χρειαστεί νοσηλεία μίας ημέρας για παρακολούθηση.
Ποιες προφυλάξεις πρέπει να λαμβάνονται;
Για ασθενείς αλλεργικούς σε σκιαγραφικά προϊόντα, η στεφανιογραφία δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη. Είναι, ωστόσο, απαραίτητη η προετοιμασία των ασθενών για 48 ώρες με αντιαλλεργικά φάρμακα.
Σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς τα σκιαγραφικά μέσα που χρησιμοποιούνται για τη στεφανιογραφία μπορούν να προκαλέσουν επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας. Η εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί με ορισμένες προφυλάξεις: οι ασθενείς πρέπει να είναι καλά ενυδατωμένοι και η δόση του σκιαγραφικού να προσαρμόζεται ανάλογα με τη νεφρική τους λειτουργία. Μερικές φορές είναι απαραίτητη η χρησιμοποίηση ειδικών συσκευών που σκοπό έχουν την καλύτερη αποβολή του σκιαστικού από τον οργανισμό, ενώ μπορεί να χρειαστεί και εξωνεφρική κάθαρση.
Πριν τη διενέργεια της εξέτασης, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ενδέχεται να χρειαστούν τροποποίηση της φαρμακευτικής τους αγωγής και λαμβάνουν αναλυτικές οδηγίες σχετικά.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της στεφανιογραφίας;
Η στεφανιογραφία είναι μια επεμβατική εξέταση. Όταν πραγματοποιείται υπό βέλτιστες συνθήκες ασφαλείας οι επιπλοκές αυτές δεν ξεπερνούν το 1%. Ενδεικτικά, κάποιες από τις επιπλοκές είναι μώλωπες και αιμορραγία στο σημείο της παρακέντησης, αλλεργική αντίδραση στο σκιαγραφικό μέσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (<1/1000), έμφραγμα, αρρυθμία και νεφρική ανεπάρκεια.
